Uurwerkenagenda 2013 nu te koop

De nieuwe editie van de agenda van The Horological Foundation is uit.

Het is, evenals zijn voorgangers , weer een aantrekkelijk boek met veel afbeeldingen en uitgebreide beschrijvingen van begerenswaardige uurwerken.

Het openingsartikel gaat deze keer over de verschillende manieren waarop horloges gedragen werden. Nieuwe kost voor veel horlogeverzamelaars!

De prijs bedraagt €17,50. Houd uw reeks compleet, de boeken zijn het verzamelen waard!

U kunt de agenda bestellen via directeur@mnuurwerk.nl

Is geld tijd?

17e eeuws statussymbool: Haagse klok voorzien van met schildpad belijmde lijst
(Collectie MNU)

In de late Middeleeuwen was het bezit van tijdmeters een zaak van overheden, die de publieke tijd bepaalden. Met de komst van het slingeruurwerk kwam de tijdmeter binnen handbereik van welgestelde particulieren. Niet langer waren zij aangewezen op het locale uurwerk in de kerk- of stadhuistoren. Zichzelf respecterende burgers schaften een eigen klok aan om de tijd op af te lezen. De betrouwbaarheid van het door Christiaan Huygens uitgevonden slingeruurwerk verzekerde de eigenaar van een correcte dagindeling. Het bezitten van een privé-klok gold al snel als statussymbool.

Nieuw boek: Hollandse horloges

Op 21 april 2012 verschijnt het nieuwe boek “Hollandse horloges” van Cees Peeters. 76 jaar na de publicatie van “Het horloge” van Maurits Elzas en 38 jaar na het verschijnen van “Horloges en horlogemakers” van Cees Spierdijk is dit pas het derde oorspronkelijk Nederlandse boek over horloges. En, wat meer is, het eerste boek dat uitsluitend over Nederlandse horloges en horlogemakers gaat.

Jeugdsentiment (1): Flipje en De wolf en zeven geitjes

Flipje-boekje 44 (1965)

Een beetje dom…

Flipje van Tiel, het vrolijke fruitbaasje verscheen tussen 1936 en 1955 als stripverhaal op rijm. De filmstroken op papier konden worden vertoond in een zogeheten “Flipposcoop”, een kartonnen theatertje. Na 1955 werden de avonturen heruitgegeven in de vorm van vierkante boekjes. Het verhaal “Het verdwenen horloge” verscheen oorspronkelijk in 1953 in acht losse stroken onder nummer 45. De heruitgave als boekje onder nummer 44 vond plaats in 1965. In dit verhaaltje is oom Klaas zijn zakhorloge kwijt, waarop Flipjes vrienden deze en gene beschuldigen van diefstal. Deze beschuldigingen blijken later alle onterecht, als Juf Schaap vertelt dat zij het horloge voor de zekerheid in de binnenzak van oom Klaas had gestopt. “Oom Klaas kijkt wel een beetje dom, wanneer daar zijn horloge prompt diep uit zijn zak te voorschijn komt…”.

Het equatiehorloge van Jan van den Brink

Jan van den Brink door een leerling van Van Velthoven (Fundatie van Renswoude, Utrecht)

In de Pruikentijd ontstonden er diverse burgerinitiatieven om technologische vernieuwingen in praktijk te brengen. Het was er de initiatiefnemers bovendien om te doen, dat deze vernieuwingen van algemeen nut zouden zijn. Deze trend is een van de uitingsvormen van de Verlichting. Horlogemakers zoals de Amsterdammer Willem Writs en de Rotterdammer Steven Hoogendijk richtten hiertoe geleerde genootschappen op. Een ander verlicht initiatief was de oprichting van een weeshuis waar de pupillen een behoorlijke vakopleiding ontvingen, waarmee zij in het eigen levensonderhoud konden voorzien. Dit was de Fundatie van Renswoude in Utrecht, die haar deuren opende in 1761, dus inmiddels 250 jaar geleden. De instelling maakte al snel naam en prominenten zoals prins Willem V (onze laatste stadhouder) en de Franse generaal Pichegru vereerden de Fundatie met een bezoek.

Clocks on film: Het witte konijn en de tikkende krokodil

Het witte konijn met zijn zakhorloge (John Tenniel)

Naar aanleiding van ons eerdere bericht over de klokken van Geppetto kunnen twee andere personages uit tekenfilms van Disney natuurlijk niet ontbreken. We doelen op het witte konijn uit “Alice in wonderland” en de krokodil uit “Peter Pan”. Het witte konijn met zijn onafscheidelijke zakhorloge komt voor in het surrealistische verhaal “Alice(’s adventures) in wonderland” (1865) door Lewis Carroll (1832-1898). Het konijn wijst Alice op de toegang tot het wonderland. De oorspronkelijke illustraties bij de boekuitgave waren van John Tenniel. Disney bracht de tekenfilmversie uit in 1951. De krokodil met de tikkende wekker in zijn buik komt voor in “Peter Pan” (1904/1911) door James Barrie (1860-1937). De krokodil heeft de hand van kapitein Haak opgeslokt en zit de piraat achter zijn vodden. Het dier verraadt zichzelf door het tikkende geluid van de wekker. Disney’s tekenfilm naar dit verhaal dateert uit 1953.

“Maar wat was dat?? Tik-tak…tik-tak, klonk het onder aan het schip. Daar kwam de grote krokodil aanzwemmen. “H-h-oort u dat, k-k-kapitein?” stotterde Vetje bevend van angst. “H-h-het ti-ta-tikt weer…” De zeeschuimer trok zijn zwaard en riep: “Dat moet nu maar weer eens uit zijn!!”

“Vlak naast het groene monster plonsde hij in het water en de wekker ging tik-tak…tik-tak… De krokodil smakte met zijn brede kaken.”    

(citaten naar de uitgave van “Margriet”, weekblad voor moeder en kind, Amsterdam)

Kapitein Haak valt in de bek van de krokodil (Alice B. Woodward)

Deze slideshow vereist JavaScript.

Tijdmeters van Zenith

 

Wie noemt zijn merk nu Zenith? Het zenit is het hoogste punt van de zon. Je moet wel wat van plan zijn om zo’n naam waar te maken.

Van 1 april tot 1 november 2011 laten wij met genoegen horloges, kleine klokken en de elektrische klok naar Jamin uit de vooroorlogse periode van Zenith zien, vergezeld door reclamemateriaal e.d. uit dezelfde periode, dat de tijd oproept waarin deze uurwerken op de markt kwamen. En verder een prachtige Zenith precisieregulateur uit 1969.

Zenith maakte naam door in de eerste decennia van de 20e eeuw de meeste prijzen weg te slepen bij de chronometerproeven van het observatorium van Neuchatel. In de jaren 50 van de 20e eeuw blonk Zenith uit met het roemruchte polshorloge-kaliber 135 met hamer-opwindautomaat. Eind 20e eeuw werd het merk als zelfstandige fabriek ingelijfd bij het Swatch-imperium van de vorig jaar overleden Nicolas Hayek.